Zespół naukowców z University of East Anglia (UEA) i University of Edinburgh wskazał dowody na potencjalny wpływ terapii hormonalnej w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera u kobiet będących nosicielkami genu APOE4 – będącego najsilniejszym czynnikiem ryzyka tej choroby. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „Alzheimer’s Research & Therapy” w styczniu 2023 r. Podobne wnioski na ten temat przedstawił zespół naukowców pod przewodnictwem Andrea Vergallo i Pablo Lemerciera w pracy pt. „Menopause hormone therapy significantly alters pathophysiological biomarkers of Alzheimer’s disease, opublikowanej we wrześniu 2022 roku.

Choroby demencyjne to jedno z największych zagrożeń dla zdrowia na całym świecie. Do 2050 roku liczba osób z nimi żyjących ma się prawie potroić i wynieść może nawet 153 mln. Eksperci ostrzegają – to poważne ryzyko i zagrożenie dla systemów zdrowotnych na całym świecie. Ponad 2/3 osób z chorobą Alzheimera to kobiety. W Wielkiej Brytanii, gen APOE4, który jest najsilniejszym czynnikiem ryzyka tej choroby, nosi jedna na cztery kobiety. Badania opublikowane w czasopiśmie „Alzheimer’s Research & Therapy” nie wskazują z całą pewnością na to, że terapia hormonalna zmniejsza ryzyko wystąpienia Alzheimera u kobiet, ale naukowcy podkreślili, że ich odkrycia są naprawdę istotne w obliczu ograniczonych możliwości leczenia chorób demencyjnych i pilnej potrzeby opracowania nowatorskich metod leczenia.

Naukowcy w tym badaniu odkryli, że terapia hormonalna, która pomaga kontrolować objawy menopauzy, implikuje lepszą pamięć i polepsza zdolności poznawcze w późniejszym życiu u kobiet z genem APOE4.

Profesor Michael Hornberger z Norwich Medical School UEA stwierdził, że: „Jest zbyt wcześnie, aby stwierdzić z całą pewnością, że HTZ
(HTM) zmniejsza ryzyko demencji u kobiet, ale nasze wyniki podkreślają potencjalne znaczenie tej terapii w zmniejszaniu ryzyka choroby Alzheimera. Kolejnym etapem badań będzie przeprowadzenie próby interwencyjnej w celu potwierdzenia wpływu wczesnego rozpoczęcia terapii hormonalnej na funkcje poznawcze i zdrowie mózgu. Ważne będzie również przeanalizowanie, które rodzaje terapii hormonalnej są najbardziej korzystne.”.

Przeprowadzone badanie wskazało, że terapia hormonalna była najskuteczniejsza, gdy była podawana w okresie okołomenopauzalnym – na kilka miesięcy lub lat przed ostatnią miesiączką.

W projekcie, w którym brało udział 10 krajów, śledzono mózgi 1906 kobiet w wieku powyżej 50 lat, które na początku badania nie miały demencji. Eksperci przyjrzeli się wynikom testów poznawczych i objętości mózgu zarejestrowanym podczas rezonansu magnetycznego. Wyniki wskazały, że nosicielki genu APOE4, które stosowały terapię hormonalną, miały lepsze funkcje poznawcze i większą objętość mózgu niż nosicielki genu APOE4 nie stosujące terapii hormonalnej.

Zależności te były szczególnie mocno widoczne, gdy terapię hormonalną wprowadzano wcześnie – w czasie perimenopauzy. Odkrycie to wydaje się naprawdę ważne, ponieważ opcje leczenia choroby Alzheimera są na razie bardzo ograniczone. Jeśli wyniki przedstawione na podstawie badań obserwacyjnych (badania w ramach obserwacji pacjentów w ośrodkach referencyjnych, zawierają też badania historii naturalnej choroby) nad stosowaniem terapii hormonalnej zostaną potwierdzone badaniami klinicznymi, może się okazać, że stosowanie terapii hormonalnej może odmłodzić mózg nawet o kilka lat. Zespół badawczy co prawda nie przyglądał się przypadkom demencji, ale wydajności poznawczej i objętości mózgu, pozwala to jednak przewidzieć przyszłe ryzyko demencji. Te wstępne odkrycia wymagają jednak powtórzenia w innych populacjach.

Wnioski

Zastosowanie terapii hormonalnej u kobiet będących nosicielkami genu APOE4 przyniosło lepsze wyniki niż u kobiet z tym samym genem, nie stosujących terapii hormonalnej. Wcześniejsze rozpoczęcie terapii hormonalnej wiązało się też z większą objętością hipokampu – efekt ten obserwowano tylko u nosicielek genu APOE4. Wyniki te wyraźnie wskazują na znaczenie medycyny spersonalizowanej w zapobieganiu choroby Alzheimera.

Podobne, optymistycznie brzmiące, wnioski wysnuli naukowcy badający wpływ hormonalnej terapii menopauzy na patofizjologiczne biomarkery choroby Alzheimera, których wyniki opublikowali we wrześniu 2022 roku w magazynie towarzystwa alzheimerowskiego „Alzheimer’s & Dementia”, podkreślając znaczący wpływ stosowania terapii hormonalnej na te markery oraz znaczenie wczesnego rozpoczęcia stosowania HTM – już w perimenopauzie.

Więcej na temat menopauzy i choroby Alzheimera w artykule „Co łączy menopauzę i chorobę Alzheimera?„.

Źródła: link.springer.com/article/10.1186/s13195-022-01121-5 theguardian.com/society/2023/jan/14/hrt-potentially-important-in-reducing-womens-dementia-risk alz-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/alz.12759

W społeczności Mameno rozmawiamy na wszystkie tematy! Dołącz do innych kobiet i naszych ekspertów, aby rozwiać wszystkie swoje wątpliwości dotyczące tej trudnej, ale niezwykłej podróży.

Interesuje Cię menopauza? Zarejestruj się, żeby mieć dostęp do ponad 100 artykułów z naszej bazy wiedzy.